Artykuł 29.07.2014 3 min. czytania Tekst Image W najbliższą środę Trybunał Konstytucyjny ponownie pochyli się nad przepisami regulującymi uprawnienia służb specjalnych. Pierwsze – trzydniowe – posiedzenie w tej sprawie miało miejsce już w kwietniu, ale nie zakończyło się wydaniem wyroku. Sprawa toczy się już trzy lata. Na orzeczenie czekają organizacje i instytucje stojące na straży praw obywatelskich, które domagają się rewizji obowiązującego prawa. Obecne przepisy dają służbom w zasadzie nieograniczony dostęp do danych telekomunikacyjnych, a tym samym – co potwierdzają kolejne orzeczenia sądowe, opinie i raporty – umożliwiają ingerencję w prawa i wolności obywateli na masową skalę. Obowiązujące przepisy regulujące działania służb skrytykowały najważniejsze polskie instytucje stojące na straży praw obywateli i praworządności: Rzecznik Praw Obywatelskich, Najwyższa Izba Kontroli, Prokurator Generalny. Senat podjął nawet prace nad rewizją obowiązujących przepisów. W oczekiwaniu na wyrok Trybunału, wszelkie prace legislacyjne w tym obszarze zostały jednak zawieszone. Ponieważ czas działa na niekorzyść obywateli, sędziowie nie powinni zwlekać z wydaniem wyroku. Tymczasem niemal każdy miesiąc przynosi nowe fakty i powody przemawiające za potrzebą pilnej reformy zasad gromadzenia i wykorzystywania danych o obywatelach. 8 kwietnia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził niezgodność z prawem UE – a zarazem nieważność – unijnej dyrektywy dotyczącej retencji danych telekomunikacyjnych. Na wyrok TSUE zareagowały już Rumunia, Słowenia, Słowacja i Austria, które zmieniły krajowe przepisy, ograniczając uprawnienia służb. To silne argumenty za tym, żeby zmienić również polskie przepisy, które w obecnym kształcie dają służbom więcej uprawnień i gwarantują obywatelom mniejszą ochronę niż unieważniona dyrektywa. Navi Pillay: Szukanie igły w stogu siana – pojedynczych osób wśród milionów – nie może uzasadniać tak drastycznego naruszania prywatności wszystkich pozostałych. Szczególnie, jeśli istnieją mniej inwazyjne środki. „Szukanie igły w stogu siana – pojedynczych osób wśród milionów – nie może uzasadniać tak drastycznego naruszania prywatności wszystkich pozostałych. Szczególnie, jeśli istnieją mniej inwazyjne środki”, tak masową inwigilację środków komunikacji elektronicznej – w kontekście doniesień o amerykańskich programach szpiegujących – skrytykowała Wysoka Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka Navi Pillay. Jej raport, opublikowany 30 czerwca, to kolejny argument za zmianą obowiązującego porządku prawnego na taki, który w centrum stawia ochronę obywateli, a nie swobodę działania służb. Kolejne doniesienia Edwarda Snowdena – w których Polska odgrywa znaczącą rolę – w połączeniu z ostatnią aferą podsłuchową dowodzą, że szeroko pojęta inwigilacja funkcjonuje poza prawem i nie podlega żadnej kontroli, nawet państwa. Nie ma mechanizmu, który pozwoliłby zweryfikować doniesienia o współpracy polskich agencji wywiadowczych z amerykańskimi ani dowiedzieć się, czy ewentualne działania polskich służb były proporcjonalne i zgodne z prawem. Przedłużające się oczekiwanie na orzeczenie Trybunału pogarsza sprawę. To, jak istotną rolę w systemie ochrony praw obywatelskich, odgrywają sądy konstytucyjne, mogliśmy zobaczyć na przykładzie Wielkiej Brytanii, która takiego „ustrojowego bezpiecznika” nie posiada. W niespełna tydzień brytyjski rząd i parlament przeforsowały DRIP – ustawę, która usankcjonowała, a nawet poszerzyła uprawnienia służb podważone przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Pierwsze skargi na brytyjskie przepisy trafiły już do Komisji Europejskiej. Anna Obem, Katarzyna Szymielewicz Polecamy: Służby w Trybunale: kontekst polityczny i prawny [PDF] Anna Obem Autorka Linki i dokumenty panoptykon_sluzby-specjalne-w-trybunale_kontekst-polityczny-i-prawny_28.07.2014.pdf397.1 KBpdf Temat służby retencja danych Poprzedni Następny Newsletter Otrzymuj informacje o działalności Fundacji Administratorem twoich danych jest Fundacja Panoptykon. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy dane osób subskrybujących newsletter, znajdziesz w naszej Polityce prywatności. Zapisz się Zapisz się Akceptuję Regulamin usługi Zobacz także Artykuł „Nie tylko Pegasus”. Apel organizacji Problem niekontrolowanych działań służb wymaga systemowych rozwiązań. Organizacje broniące praw człowieka apelują do senatorów, żeby w ramach prac nadzwyczajnej komisji nie poprzestawali na próbie wyjaśnienia inwigilacji senatora Krzysztofa Brejzy, Ewy Wrzosek i Romana Giertycha. „Nie tylko Pegasus… 16.01.2022 Tekst Artykuł Dlaczego TSUE powinien zająć się inwigilacją w Polsce Czy impuls do zmiany polskich przepisów dotyczących inwigilacji może popłynąć z Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej? W postępowaniu przed stołecznym sądem walczy o to dziennikarka, która pozwała państwo, ponieważ nie została poinformowana, czy była inwigilowana. 07.04.2022 Tekst Podcast Nie zaufamy służbom, jeśli nie zaczną z nami rozmawiać. Rozmowa o wizerunku służb Jak wygląda decydowanie o formie komunikacji w służbach czy wojsku? O wizerunku służb specjalnych i o tym, dlaczego nie cieszą się one społecznym zaufaniem Wojciech Klicki rozmawia z Anną Grabowską-Siwiec – byłą oficerką Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Sylwią Kuligowską – specjalistką ds.… 07.09.2023 Dźwięk